Thứ Năm, 24 tháng 6, 2021

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 191

 

Truyện Tình Hai Họ Dương Hà

cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 50

 

“Loạn Nữ Chân biên cương khói lửa

Giặc lui binh tuyển lựa anh tài

Thi đình ban bố giáo đài

Đầu ngao mỏi cổ gót hài xa xôi

 

Thiếu Trạng Nguyên á khôi xuất hiện

Bậc hiền nhân dâng hiến nước nhà

Hai con bảng nhãn thám hoa

Họ Dương mở mặt thuận hòa tông môn

 

Chờ ngày tốt nghinh hôn dự tính

Bỗng Dương Trân nhuốm bịnh thương hàn

Tần Công ra lệnh Trần Đoàn

Phát đi cáo thị xa gần xôn xao

 

Thày thuốc giỏi lẽ nào chẳng có

Chốn thiên thai ngọc thỏ lu mờ

Dương Từ Hà Mậu vẩn vơ

Cảnh chùa Linh Diệu xác xơ lá vàng

 

Lão Nhan vốn giỏi giang tinh tú

Pháp thuật cao vào phủ Thiên tào

Dương Trân phát bịnh ra sao

Sách khi cặn kẽ thuốc nào giải cơn

 

Mối nhân duyên chập chờn đầu ngõ

Truyện ân tình hai họ Hà Dương

Hãy mau trở lại cố hương

Mang theo đơn thuốc đoạn đường thì xa“

 

Hai anh em họ Dương dồn hết sức học tập để kỳ thi đình là vòng trung kết để đoạt giải trạng nguyên hay bảng nhãn và thám hoa, nên sau khi được vua phong tước cấp cờ biển để về quê vinh quy bái tổ, thì Dương Trân chả may mắc phải bệnh thương hàn. Cũng may lúc đó Dương Từ là người cha đang ở chỗ Lão Nhan tại chùa Linh Diệu là một đạo sĩ rất giỏi về chiêm tinh học và luyện đan dược, bốc thuốc trị bách bệnh. Vậy thuật chiêm tinh là gì?

Là những người hay quan sát về các  sự kiện thiên văn, chẳng hạn như chiêm tinh học Hindu, chiêm tinh học Trung Quốc, và nền văn minh Maya đã phát triển các hệ thống tỉ mỉ để dự đoán các sự kiện trên mặt đất bằng cách quan sát các thiên thể. Ở phương Tây, chiêm tinh học đa số chứa một hệ thống lá số tử vi (horoscope) có nội dung để giải thích các khía cạnh của nhân cách con người và dự đoán các sự kiện tương lai trong cuộc sống dựa trên vị trí mặt trời và mặt trăng và các thiên thể khác vào lúc sinh họ ra. Đa số các nhà chiêm tinh học nổi tiếng đều dựa trên các hệ thống dự đoán tương tự như vậy.

 

Chiêm tinh học muốn dự đoán trước tương lai dựa trên tính toán sự chuyển động của các hành tinh, chòm sao...

 

“Rày xum họp một nhà vui vẻ

Cặp sinh đôi suôn sẻ thành thân

Dương Từ Hà Mậu bần thần

Chắp tay lạy tạ tần ngần suy vi

 

Hà Mậu càng sinh nghi mới hỏi

Tôi xa nhà chưa tới tuần trăng

Tháng ngày chưa đủ tung tăng

Hai con gái đã xích thằng rồi sao?

 

Đạo sĩ cười lẽ nào chẳng biết

Cõi nhân gian thảm thiết thương đau

Thời gian vùn vụt qua mau

Sinh già bệnh tử bạc màu gió mây

 

Ở non tiên ngất ngây tận hưởng

Một ngày thôi vui sướng xiết bao

Ví bằng trần thế hư hao

Năm dài tháng tận nghẹn ngào lệ rơi

 

Theo giáp tý nhà ngươi còn nhớ

Tính chưa ra vò võ trăng rằm

Nắng mưa tầm tã tháng năm

Thu Băng Xuân Tuyết mười lăm tuổi rồi

 

Sư phụ dạy bồi hồi tâm dạ

Hà Mậu nghe lòng đã xốn xang

Đóng bao quẩy gánh vội vàng

Dương Từ có thuốc cưu mang giống nòi

 

Lý Tri Niên đứng coi thiên tượng

Một vì sao hướng đổi hướng vần xoay

Lờ mờ dần tỏ cho hay

Dương Trân được cứu trong tày tấc gang

 

Chén quỳnh tương bên đàng đưa tiễn

Huynh đệ buồn chẳng tiện ngồi lâu

Thiên thai trần thế sa châu

Rừng sâu thẳm nương dâu bạt ngàn”

 

Sau khi cả hai đạo sĩ Lão Nhan và Lý Trí Niên xem thiên tượng đã biết hai nhà Dương Hà có hỉ sự và riêng Dương Từ con trai bị bệnh nặng phải mau mau đem thuốc quý của sư phụ về để cứu con ngay.

 

 

Truyện Tình Hai Họ Dương Hà

cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 51

 

“Nhớ quê hương cản ngăn chẳng tiện

Chuyện hai chàng Lưu Nguyễn xưa kia

Ngàn thu khắc đá ghi bia

Mộng tiên ấp ủ trau tria tuyệt vời

 

Mới nửa năm nụ cười chưa thỏa

Khi trở về con cháu bảy đời

Dương quan cành liễu bẻ chơi

Đào nguyên say đắm tìm người hái hoa“

 

Thiên Thai là tên của chuyện Lưu Thần và Nguyễn Triệu đời nhà Hán nhân tiết Đoan Dương vào núi Thiên Thai hái thuốc, bị lạc lối về. Hai người tao ngộ tiên nữ, kết làm vợ chồng. Sống hạnh phúc được nửa năm thì hai chàng nhớ quê muốn về thăm. Các tiên nữ cho biết đây là cõi tiên, đã về trần là không thể trở lại, song vẫn không giữ được hai chàng. Khi  Lưu và Nguyễn hồi hương thấy quang cảnh khác hẳn xưa, thì ra họ xa nhà đã bảy đời. Buồn bã, hai người trở lại Thiên Thai thì không thấy tiên đâu nữa...

 

Thi sĩ Tản Đà có một bài thơ rất hay thuật theo từ một bài cổ văn Tầu

 

“Xưa đời Hán ở bên Trung Quốc

Tiết Đoan Dương hái thuốc là ai?

Lưu Thần, Nguyễn Triệu hai người

Rủ nhau vào núi Thiên Thai một ngày

 

Đường luẩn quẩn đông tây chẳng biết

Lương mang theo đã hết, không còn

Đào đâu, trông thấy đầu non

Bảo nhau lên hái ăn ngon đỡ lòng

 

Xuống dưới núi thấy giòng nước chẩy

Hột cơm vừng bỗng nẩy đâu ra

Cùng nhau vui sướng bao là

Rằng đây, hẳn nữa, không xa có người

 

Lại qua tới một nơi đầu núi

Thấy hai cô con gái tuyệt trần

Gọi ngay Nguyễn Triệu, Lưu Thần

Hỏi sao đến muộn cho phần chờ lâu

 

Biết nhau mới, cùng nhau như cũ

Theo hai cô mời rủ lại nhà

Nhà lan huệ, áo lụa là

Giường màn sẵn đó, ngọc ngà thiếu chi!

 

Khắp sau trước nhìn đi ngoảnh lại

Ngoài hai cô con gái còn ai?

Toàn không một kẻ con trai

Bạn trai chỉ có hai người là ta

 

Ngồi một lát, bưng ra cơm rượu

Cơm vừng thơm khác kiểu cơm thường

Nem dê, ngon béo lạ thường

Rượu ngon chuốc chén, hai chàng cùng xơi

 

Khách đâu đến mấy người bạn gái

Mỗi người đem dăm trái đào tơ

Dâng đào vui vẻ chào thưa:

Mừng hai rể mới bây giờ kết duyên

 

Khắp chúng bạn, nhạc tiên đem gẩy

Buổi chiều hôm ai nấy lại về...

Hai chàng ở lại ngủ nghê

Động phòng làm lễ, phu thê vui vầy

 

Nằm quên cả là chầy hay chóng

Tính hôm mai chừng đúng nửa năm

Nửa năm xuân khí êm đềm

Bên tai trăm tiếng con chim gợi sầu

 

Lưu với Nguyễn cùng nhau thơ thẩn

Nhớ quê hương lẩn thẩn xin về

Hai cô thương xót trăm bề

Rằng: “Hai anh đã muốn về thì thôi

 

Thật nhờ có phúc đời để lại

Cho các anh được tới nơi đây

Trần gian chưa hết tội đầy

Vui cùng tiên nữ mà rầy xin đi”

 

Mở cửa động ca thi tiễn khách

Thôi từ đây xa cách chư tiên

Nguyễn, Lưu hai gã bạn hiền

Cùng nhau lại trở lại miền thế gian

 

Xa chẳng mấy, đến bên đường cái

Về đến làng không một ai quen

Bấy đời con cháu lớn lên

Chỉ nghe cụ hái thuốc tiên không về

 

Buồn lúc ấy không quê không quán

Nỗi bơ vơ chán nản cõi đời

Thiên Thai trở lại tìm ai

Thôi thời cửa động đã cài then hoa“

 

 

Việt Nam cũng có truyện tương tự như trên là Từ Thức gặp tiên. Còn riêng Lu Hà tôi cũng có bài thơ:

Lối Thiên Thai

cảm hứng thơ Tản Đà: Tống Biệt

 

Rêu xanh róc rách suối thiên thai

Dấu cỏ non bồng đã mấy ai

Một năm tiên cảnh như Từ Thức

Thế kỷ thương hoài mộng khứ lai

 

Hạc trắng bay lên tới cổng trời

Duyên thiên đầu bạc hạt sương rơi

Trời đất từ nay xa vạn dặm

Đầu ghềnh hang động gió ru hời

 

Nghìn thu thơ thẩn đóa hoa cười

Bướm lượn ong vờn chấp chới chơi

Khỉ ho cò gáy miền sơn dã

Phảng phất hồn mây nguyệt lả lơi

 

Tống biệt người xưa đào rắc lối

Xe mây song mã biết khi nào

Chàng về hạ giới tìm quê quán

Thiếp ở cung vàng lệ ứa trào!

 

9.1.2018 Lu Hà

 

Lý trí Niên nhạt nhòa ngấn lệ

Tặng bài thơ kể lể nguồn cơn

Dương Từ Hà Mậu tủi hờn

Gia tô Phật giáo cung đờn sầu ly

 

Nước thánh rửa kinh kỳ mờ ảo

Chúa năm đời dạy bảo con chiên

Lạc đàn chạy đến núi tiên

Gặp người khác đạo cửa thiền lìa xa

 

Chén rượu đào ta bà rửa sạch

Nỗi buồn riêng còn trách chi ai

Thảnh thơi suối tắm hươu nai

Tránh đời dâu bể dấu hài cỏ may

 

Gậy thần thông rút ngay mấy đoạn

Mở mắt nhìn chi quản đường xa

Phút đâu đã thấy quê nhà

Bình phong che chắn vào ra công đường

 

May mắn thay Đỗ Nương trước phủ

Đứng cạnh bên là cậu em xưa

Còn đâu cảnh ngộ muối dưa

Tiếng gà xao xác sớm trưa bần hàn

 

Tình phu phụ chứa chan giọt lệ

Huynh đệ mừng vui vẻ thiết tha

Bấy lâu anh đã xa nhà

Hai con khôn lớn quan nha lượt là

 

Có phải chăng phật Đà phù trợ

Bõ công người gõ mõ cầu kinh

Thuốc tiên mang sẵn trong mình

Dương Trân liền uống bệnh tình giảm ngay

 

Mười lăm năm hôm nay đoàn tụ

Nợ oan gia trái chủ tiêu tan

Tháng ngày khổ lụy gian nan

Chất sầu làm gối lệ chan mưa hòa

 

Nỗi buồn cũng nhạt nhòa năm tháng

Ngậm bồ hòn cay đắng xót xa

Vọng phu ngấm giọt mưa sa

Lòng trời chẳng phụ mà ra đá vàng

 

Nhờ hai trẻ tiếng vang thiên hạ

Đứng đầu triều văn bá mấy ai

Tước phong ngũ phẩm hiền tài

Tần Công ưu ái trúc mai vẹn tròn

 

Hai tiểu thư môi son má phấn

Khách tiêu phòng tủi hận kém may

Dương Trân Dương Bửu đắm say

Chọn ngày nạp thái rước ngay dâu về

 

Dương Từ nghe hả hê từng khúc

Ruột nở ra cầu chúc hai con

Hà huynh sau trước sắt son

Thu Băng Xuân Tuyết tuổi tròn mười lăm“

 

4.4.2020 Lu Hà

 

 

 

 

 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét