Cung Đàn Dang Dở Trăng Thu Sầu Thảm

Bình thơ Giang Hoa và Lu Hà

Suối Nguồn ...

Trăng thanh gội tóc sương trời

Giọt rơi kẽ lá giọt khơi suối nguồn

Thầm nâng bóng nguyệt bên khuôn

Tình ôm tuyết lạnh lệ tuôn úa lòng ...

25.06.2016 Giang Hoa

Thỏ Lặn Ác Tà

cảm hứng thơ với Giang Hoa: Suối Nguồn

Thương thay giọt lệ trào tuôn

Sương trời chất chứa suối nguồn mây bay

Nỗi lòng tê tái đắng cay

Xót xa cánh hạc chuỗi ngày sầu tang…

Trách chi duyên phận dở dang

Se tơ rối chỉ bẽ bàng tình em

Vút qua song cửa buông rèm

Bóng câu hun hút bên thềm lá rơi…

Bụi hồng vương vấn mảnh đời

Tro tàn lơ lửng hỡi người trần ai

Liễu cong biêng biếc nét ngài

Nhung y gió cuốn gót hài dặm băng

Hồn than Nguyệt Lão xích thằng

Giấy hoen mực ố thiếp chàng lìa xa

Ngậm ngùi giông tố sa bà

Dãi dầm thỏ lặn ác tà quan san

Ngược xuôi muôn ngả thế gian

Thuyền trăng mất lái dặm ngàn biển khơi

Điệp hồ giấc mộng chơi vơi

Đêm đen hoang vắng tìm nơi bến nào ?

26.6.2016 Lu Hà

Thơ là cung đàn muôn điệu dở dang ai oán chứa chan ân tình. Thơ có nhiều thể loại: Thơ lục bát luôn là nàng công chúa mĩ miều dẻo dai sống mãi với thời gian mọi thời đại. So với các thể loại khác thơ lục bát dễ làm với cả những ai đầu óc tiểu nông cả đẫn, chỉ cần trên 6 dưới 8, ép sao cho vần. Nhưng với tao nhân mặc khách thi nhân thực sự thì cực kỳ khó. Các bậc hiền nhân cốt cách đạo mạo này không ai muốn làm thơ lục bát ngô nghê khoai sắn, như vè tốn công tốn sức thành ra thơ dở hơi cám hấp. Mặc dù loại vè lục bát, thơ ú ớ hội tề này lại rất hợp với số đông không biết làm thơ không hiểu gì về thơ. Họ đọc lên ê a thấy có vần vè thì vội cho là hay và tranh nhau thổi ống đu đủ thậm chí nhiều ả nhiều chàng mắt còn long lanh lờ đờ giàn dụa đỏ hoe hoe, ngâm nga lấy được trông thật là tội nghiệp thảm thương. Nhưng thôi mặc họ, họ có mồm họ ngâm. Ngưu tầm ngưu mã tầm mã họ có khối fan u mê tăm tối như họ reo hò cổ vũ. Chuyện người đời mà.

Hàn Mạc Tử là một tài năng thơ rất đáng trân trọng, một linh hồn bi thương tê dại về những đau thương tang tóc bệnh tật trên đường đời, nhưng không phải là thánh thơ, ông Hoàng ngự trị lâu đài thơ như nhiều người ngất ngưởng sưng tụng. Vỏn vẹn họ Hàn có chưa đến 100 bài thơ thôi thì thánh chúa gì? Họ Hàn qúa trẻ chưa trải đời chưa biết mùi vị mồ hôi đàn bà, nên thơ anh theo tôi chưa đạt đến chiều sâu của ái tình mà chỉ là tình yêu đơn phương do trí tưởng tượng cảm xúc dồn nén mà ứa trào ra thành thơ. Tôi rất mến mộ anh, tự tôi cảm đối rất nhiều thơ anh, làm thành chùm thơ Lu Hà và Hàn Mạc Tử. Nhưng với tôi Hàn Mạc Tử không phải là thánh thơ chi hết.

Xuân Diệu không phải là Hoàng Tử ái tình trong khi anh chàng là một pê đê, đồng bóng, đồng tính luyến ái. Hoài Thanh một tay thợ xếp chữ, thuộc phái nghệ thuật vị nhân sinh, trình độ kém lại không biết làm thơ, dám cả gan viết một cuốn thi nhân Việt Nam dở dở ương ương gọi Xuân Diệu là Hoàng Tử ái tình là do cảm tính chủ quan hời hợt của riêng cá nhân ông Thanh mà thôi.

Một lão tướng xông xáo trong làng thơ tôi rất ngưỡng mộ cụ Tản Đà. Ba bậc sư phụ về thơ: lục bát cụ Nguyễn Du, song thất lục bát cụ Nguyễn Gia Thiều còn đường thi là bà Hồ Xuân Hương và ông Trần Tế xương. Thơ mới có các bậc đàn anh tiên phong đáng kính như: Nguyễn Bính, Vũ Hoàng Chương, Hồ Dzech v. v…

Thơ lục bát và song thất lục bát Lu Hà tôi phải khổ luyện rất nhiều gần chục năm nay, nhưng chỉ từ năm 2012 trở đây vần điệu yêu vận cước vận mới có thể gọi là ưng ý. Song thất lục bát vì lắm vần, nhất là cái anh vần trắc nên có khả năng bị mai một dần cần phục hồi lại.

Bài này tôi xin bình luận về thơ lục bát cảm đối giữa tôi và nữ sĩ Giang Hoa. Xin nói là thơ cảm đối cảm hứng càm tác chứ không phải thơ họa lại vần.

Giang Hoa:

“ Trăng thanh gội tóc sương trời

Giọt rơi kẽ lá giọt khơi suối nguồn“

Lu Hà:

“ Thương thay giọt lệ trào tuôn

Sương trời chất chứa suối nguồn mây bay“

Người thiếu phụ trẻ đẹp mất ngủ dạo chơi tha thẩn trong vườn vào một đêm trăng thanh có thể trăng rằm tròn vành vạnh hay chỉ nửa vòng bán nguyệt sương rơi lã chã như gội tóc đầu, thương thay hòa vào cả những giọt lệ trào tuôn mà thổn thức nguồn thơ tuôn ra như dòng suối đồng diệu cùng cảnh vật lá rụng gió thổi mây bay...Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.

Giang Hoa:

“ Thầm nâng bóng nguyệt bên khuôn

Tình ôm tuyết lạnh lệ tuôn úa lòng ...“

Lu Hà:

“ Nỗi lòng tê tái đắng cay

Xót xa cánh hạc chuỗi ngày sầu tang…“

Bâng khuâng tư lự người thiếu phụ luôn ý thức về nhan sắc vẻ đẹp thuần khiết của mình. Nàng coi mình như chị Hằng Nga trên cung Quảng Hàn, nên thầm nâng bóng nguyệt bên khuôn, nếu chả may lớp mây mờ kia che khuất, hay do vòng quay tuần hoàn theo vũ trụ mà bị khuyết đi chăng? Chữ khuôn ở đây là tiếng miền Nam? Như khuôn khổ? Ngoài Bắc theo tôi gọi là khuân như khuân khổ? Chữ khuôn rất hay vì vần với tuôn. Một sự trau chuốt thầm mong như mối tình cô đơn ôm tuyết băng gía lạnh mà rầu rĩ lệ tuôn não lòng. Hà thi sĩ tiếp chiêu cảm thông cho người hồng nhan bạc mệnh mà tê tái đắng cay nỗi lòng. Xuân hạ thu đông rồi đến lúc nào đó cũng tuổi hạc chân chì sầu tang chuổi ngày, đồi thông hiu hắt, mồ hoang đồng cỏ, đom đóm bay chập chờn. Một viễn ảnh thê luơng buồn thảm sẽ nối tiếp nhau.

Lu Hà:

„Trách chi duyên phận dở dang

Se tơ rối chỉ bẽ bàng tình em

Vút qua song cửa buông rèm

Bóng câu hun hút bên thềm lá rơi…“

Theo thuyết tài mệnh tương đố. Cụ Nguyễn Du cũng cho rằng nhân duyên của con người trên cõi trần gian này chắc hẳn có thế lực siêu hình của một thần quyền thần bí nào đó nhúng tay vào can thiệp như Nguyệt Lão chẳng hạn, sợi chỉ đỏ buộc chân các cặp nam nữ dính vào với nhau mà thành vợ thành chồng. Người muốn yêu chẳng được yêu, người muốn cưới chẳng được cưới. Một nửa loài người có thể là hai bên thuận nhau yêu nhau và cưới nhau, tâm đầu ý hợp. Còn một nửa cưới nhau vì một sự ràng buộc nào đó. Không ít số người tình là dây oan. Cuộc đời con người thì lại quá ngắn ngủi. Trời cho hưởng thọ được 100 năm nào phải nhiều nhặn gì? Trai 30 tuổi còn soan, gái 30 tuổi đã toan về gìa. Thiệt thòi cay đắng nhất vẫn là người phụ nữ. Thời gian trôi nhanh vùn vụt như bóng câu vó ngựa lướt qua song cửa sổ. Ngoảnh đi ngoảnh lại thì hoa tàn lá rụng bên thềm tả tơi...

Lu Hà:

"Bụi hồng vương vấn mảnh đời

Tro tàn lơ lửng hỡi người trần ai

Liễu cong biêng biếc nét ngài

Nhung y gió cuốn gót hài dặm băng"

Bụi hồng chỉ chốn lầu hoa phong nguyệt gió mưa. Nói như Nguyễn Du trong truyện kiều:"Sự đời đã tắt lửa lòng, Còn chen vào chốn bụi hồng làm chi!" Tro tàn lơ lửng ám chỉ tương lai sự nghiệp hạnh phúc lứa đôi tiêu tan. Tất cả mọi sự đã kết thúc. Nhìn đám tro tàn bay, nợ đời coi như đã trả xong để trở về quê hương vĩnh hằng. Hồn ơi thương xót làm chi nữa. Mảnh đời ta xin gửi gió mây lầm lũi cát bụi cỏ cây. Còn nuối tiếc chi liễu cong mắt biếc nét ngài xinh tươi. Nhung y chăn chiếu yếm đào cũng tàn lụi rách nát theo dấu giày dặm truờng tuyết băng, bể khổ trầm luân.

Lu Hà:

"Hồn than Nguyệt Lão xích thằng

Giấy hoen mực ố thiếp chàng lìa xa

Ngậm ngùi giông tố sa bà

Dãi dầm thỏ lặn ác tà quan san"

Thời nhà Đường, có một thư sinh tên là Vi Cố, gặp một ông lão trên lưng khoác một chiếc túi vải đang ngồi đọc sách. Vi Cố kinh ngạc, lập tức tiến đến trước mặt ông lão hành lễ rồi hỏi: “Vì sao đã hơn nửa đêm rồi mà ông còn ngồi một mình ở đây?”

Ông lão trả lời: “Ta đang xem sách hôn nhân! Cuốn sách này ghi lại quan hệ nhân duyên của con người trong thế gian. Tất cả mọi cặp vợ chồng trên thế gian này là do ông lão định đoạt như đã phân tích ở trên. 4 câu thơ này chỉ bàn luận bổ xung thêm mà thôi cho toát lên cái thuyết tài mệnh tương đố nhân duyên tiền định

Xích thằng sợi chỉ đỏ; dùng để chỉ duyên vợ chồng, trong điển tích về Nguyệt Lão Trong truyện Kiều:"Cạn lời, khách mới thưa rằng, Buộc chân, thôi cũng xích thằng nhiệm trao."

Cuộc đời bể dâu con người phải hứng chịu giông tố trong cõi sa bà, trải qua bao lần trăng lặn ánh dương dần khuất sau một ngày muôn ngả nẻo đường vực thẳm non ngàn...

Lu Hà:

"Ngược xuôi muôn ngả thế gian

Thuyền trăng mất lái dặm ngàn biển khơi

Điệp hồ giấc mộng chơi vơi

Đêm đen hoang vắng tìm nơi bến nào ?"

Vì cuộc tìm kiếm mưu sinh hạnh phúc con người ta vất vả lắm, ngược xuôi bươn bả mà chẳng đâu vào đâu. Kẻ có tài kinh bang tế thế không gặp thời không gặp chốn nơi thi thố thì cũng chết gìa ở xó cửa. Tình yêu cũng bị cơn gió lốc cuốn hút vào cảnh đời bon chen tao ngộ hợp tan như thuyền trăng mất lái trở thành vô định không biết đi về đâu, dặm ngàn trùng khơi. Kế hoạch dự định có khi chỉ là giấc mơ Trang Sinh hóa bướm, Thuần Vu Phần say rượu nằm dưới gốc cây hoè được làm phò mã nước Đại Hòe An, làm thái thú quận Nam Kha mà thôi. Đêm đen hoang vắng linh hồn cô độc, đơn côi biết tìm nơi bến nào mà trọn mặt gửi vàng tâm đầu ý hợp tao khang trọn vẹn đây?

Than ôi! Đàn đứt dây cung trăng thu sầu thảm như cõi lòng người thiếu phụ thơ thẩn trong vườn một đêm khuya thanh vắng.

26.6.2016 Lu Hà